Astım akciğer içi hava yollarında daralmaya neden olan ve krizler halinde seyreden müzmin bir akciğer hastalığıdır. Hava yollarındaki bu daralmanın nedeni mikrobik olmayan bir tür iltihap nedeniyle hava yolu duvarının şişmesidir. Bununla birlikte hava yollarında aşırı bir duyarlılık da vardır; yani normal bir insanın hava yolları maruz kaldığında hava yollarında kasılma ve daralma yapmayan sigara dumanı, parfüm, deterjan ve yemek kokusu gibi bazı etkenler astımlı kişinin hava yollarında aşırı tepkiye neden olarak hava yollarında daralma, ve bunun sonucunda öksürük krizi veya nefes darlığına yol açar.
ASTIM BELİRTİLERİNE DİKKAT!
En sık karşılaşılan astım belirtileri öksürük, nefes darlığı, göğüste baskı hissi ve nefes alıp verirken ortaya çıkan hırıltı/hışıltı veya ıslık sesidir. Gece veya sabaha karşı genellikle bu belirtilerin şiddeti artar. Toz, kimyasal kokular, egzersiz ve soğuk gibi bazı etkenler bu belirtilerin ortaya çıkışını tetikleyebilir veya zaten var olan belirtilerin şiddetini arttırabilir.
ANNE BABA ASTIM İSE ÇOCUKTA RİSK ÇOK YÜKSEK
Her hastalıkta olduğu gibi astımın da ortaya çıkmasında etken olan bazı risk faktörleri vardır. Bunlar kişiyle ve çevreyle ilgili olmak üzere iki gruptur. Kişisel risk faktörleri içinde kalıtım yani genetik yapı, cinsiyet ve şişmanlık sayılabilir. Anne veya babanın birinde astım varken çocukta da astım olma olasılığı %30 iken, her iki ebeveynde birden astım varsa risk %60’a çıkar. Astım çocukluk döneminde erkeklerde daha sıkken erişkin döneminde kadınlarda daha sık görülür. Şişman kişilerin yağ dokusunda bulunan bazı hormon benzeri maddeler hava yollarındaki mikrobik olmayan iltihaba eğilimi arttırır. Çevresel risk faktörleri ise kalıtsal olarak yatkın bireylerde astımın ortaya çıkması ve ağırlığı üzerinde rol oynar. Bunlar alerjenler, tekrarlayan akciğer infeksiyonları, sigara dumanına maruziyet, bazı ilaçlar, iç ve dış ortam hava kirliliği ve beslenmedir.
NEFES TESTİ ASTIM TEŞHİSİ İÇİN YETERLİ
Astıma tanı koymak için astımla uyumlu belirtiler, muayene ve nefes ölçümü yeterlidir. Muayene bulguları ve nefes testi sonucu her zaman anormal olmayabilir. İlk tanı koyulurken nefes testinde bozukluk saptanırsa nefes yolu ile hava yollarını genişletici bir ilaç verilerek test 15-20 dakika sonra tekrarlanır. Hasta astımlı ise akciğer içi hava yollarındaki daralmada belirgin düzelme gözlenir. Erişkinlerdeki astımın yarısından çoğu alerjik değildir, dolayısıyla astım tanısı koyarken her zaman alerji testi yapılması şart değildir. İlk tanı zamanında bir defaya mahsus olmak üzere hastaya alerjikse nasıl korunacağı konusunda bilgi vermek amacıyla alerji testi yapılabilir. Yine ilk tanı koyulurken akciğer filmi de çekilir. Genelde akciğer filminin normal olması beklenir, başka karışabilecek hastalıkları dışlamak amacıyla bu film çekilir.
